Artikulu guztiak

Zer gertatuko litzateke Lur planeta osoa bere ozeano, mendi eta izaki bizidun guztiekin batera hartu eta zentimetro bateko bolatxo txiki batean metatuko bagenu? Zentzugabeko ideia bat dirudi honek, zientzia fikziozko pelikuletako buruhauste horietako bat bezalakoa. Azken finean, zinez badakigu unibertso osoan ez dagoela horrenbesteko indarra duen ez zapalgailu ez prentsa hidraulikorik ez ezer eta, beraz, zentzugabeko burutapentzat ikus dezakegu. Baina, unibertso osoan existit

Gizateriak betidanik ikusi ditu gaur egun guk ere zeruan ikusten ditugun izar gehienak. Har dezagun Vega , adibidez, zeruan ikus daitekeen izarrik disdiratsuena. Greziar mitologiaren arabera, Lyra  konstelazioaren parte zen izar hau: kondairaren arabera, Orfeo olerkari eta musikaria bere harparekin gizakiak eta animaliak sorgintzeko gai zen. Japonian, aldiz, Orihime printzesa pertsonifikatzen zuen Vegak, Amanogawa  errekak (Esne Bideak) bere maitale zen Hikoboshigandik (Altai

Forjari eta astronomo baten lanak konparatuko bagenitu, hain desberdinak ez direla esan ahalko genuke. Tailerretan gertatzen denak Eguzkiaren atzean gertatzen den beste fisika  du: indarrak, beroa, marruskadurak, bibrazioak, magnetismoa, soinua, energia… eta askotan urrun dauden bi mundu moduan ikusten ditugu, eta badute komunean gauza nahikotxo. Adibidez, Eibarko tailer bateko behargin ohi batek ez du metal baten tenperatura jakiteko termometrorik behar, astronomo batek Eguz

Harrigarria bada ere, izarrak, planetak, animaliak eta pertsonak osatzen dituen materia ez da oso ohikoa. Unibertsoaren % 5 inguru bakarrik da materia barionikoa, hau da, materia arrunta edo ohikoa. Materia hori protoiak, neutroiak eta elektroiak dira, eta ikusi eta ukitu ditzakegun gauza guztiak osatzen ditu: galaxiak, gas interestelarra, eguneroko objektuak eta baita gure gorputzak ere. Beste % 95a, berriz, oraindik misterio bat da, eta materia ilunaz (% 27 inguru) eta ener

Azken urteotan oso garrantzitsua bihurtu da zenbait fenomenoren modelizazioa: tanta hotza  meteorologian (DANA bezala ezagutzen duguna gazteleraz), klima-aldaketa eta horren ondorioak, azken horrekin lotuta espezieen biziraupena eta gure planetaren gainbehera, eta abar. Eredu hauek betidanik aztertu dira, are gehiago, modelizazioari buruz aritzen garenean normalean jartzen diren lehenengo adibideak dira. Jakina da gertakari natural guztiak modelizatu ahal direla eredu matemat

Hainbat eta hainbat aurpegi ditu argiak. Errepara diezaiokegu alderdi klasikotik, kuantikotik, erlatibistatik… nahi denaren arabera, bakoitzak testuinguru jakin baterako ekarpen interesgarriak egiten ditu eta. Oraingoan argia ulertzeko ikuspegi klasikoari helduko diogu, aztertuko dugun argiaren energia kuantika saihesteko bezain handia eta gure erreferentzia-sistema erlatibitatea arbuiatzeko bezain mantsoa direla onartuta. Sinpleenetik abiatuko gara [0]: demagun kargadun part

Ordenagailu kuantikoak teknologikoki iraultzaileak (izango) direla esaten dugunean, honengatik da. Albisteetan Donostian instalatuko duten 1  ordenagailu kuantikoaren inguruan entzuten duzun aldiro, honengatik da. Erraldoi teknologikoek ordenagailu kuantikoen aldeko apustua egitearen atzean, hein handi batean, hau dago. Konputazio kuantikoaren algoritmo garrantzitsuena. La crème de la crème. Zuekin: Shorren algoritmoa. Algoritmoak Shorrenarekin hasi aurretik, orokorrean algor

Zientzia arrazoimenaren puntu goren gisa aurkezten da sarri, naturaren behaketa sistematikoaz baliatuz inguratzen gaituen mundua ulertzeko tresna hutsezin gisa. Eta ezin uka daiteke azken mendeotako aurrerapen teknologikoaren funtsean kokatu dela, batik bat mendebaldeko herrialdeetako bizi-maila esponentzialki hobetzen lagundu duelarik. Hala ere, gaurkoan, idealizazioa alde batera utzi eta gure gizartean zientziak hartzen duen formari buruz apunte pertsonal eta xume batzuk em

Komunikazio digitalaren garaian, etengabe gabiltza mezuak eta datuak alde batetik bestera bidaltzen. Hauek sarean modu seguruan...