top of page
Buscar
Fisika


Izarren bizitzaren puzzlea
Gizateriak betidanik ikusi ditu gaur egun guk ere zeruan ikusten ditugun izar gehienak. Har dezagun Vega , adibidez, zeruan ikus daitekeen izarrik disdiratsuena. Greziar mitologiaren arabera, Lyra konstelazioaren parte zen izar hau: kondairaren arabera, Orfeo olerkari eta musikaria bere harparekin gizakiak eta animaliak sorgintzeko gai zen. Japonian, aldiz, Orihime printzesa pertsonifikatzen zuen Vegak, Amanogawa errekak (Esne Bideak) bere maitale zen Hikoboshigandik (Altai

Milan
16 nov5 Min. de lectura


Forjari kosmikoa: piano bat, katastrofe ultramorea eta Aresti
Forjari eta astronomo baten lanak konparatuko bagenitu, hain desberdinak ez direla esan ahalko genuke. Tailerretan gertatzen denak Eguzkiaren atzean gertatzen den beste fisika du: indarrak, beroa, marruskadurak, bibrazioak, magnetismoa, soinua, energia… eta askotan urrun dauden bi mundu moduan ikusten ditugu, eta badute komunean gauza nahikotxo. Adibidez, Eibarko tailer bateko behargin ohi batek ez du metal baten tenperatura jakiteko termometrorik behar, astronomo batek Eguz

Patxi
9 nov4 Min. de lectura


Materia iluna: unibertsoaren masa ezkutua
Harrigarria bada ere, izarrak, planetak, animaliak eta pertsonak osatzen dituen materia ez da oso ohikoa. Unibertsoaren % 5 inguru bakarrik da materia barionikoa, hau da, materia arrunta edo ohikoa. Materia hori protoiak, neutroiak eta elektroiak dira, eta ikusi eta ukitu ditzakegun gauza guztiak osatzen ditu: galaxiak, gas interestelarra, eguneroko objektuak eta baita gure gorputzak ere. Beste % 95a, berriz, oraindik misterio bat da, eta materia ilunaz (% 27 inguru) eta ener

Cecilia
2 nov8 Min. de lectura


Argia, hutsetik
Hainbat eta hainbat aurpegi ditu argiak. Errepara diezaiokegu alderdi klasikotik, kuantikotik, erlatibistatik… nahi denaren arabera, bakoitzak testuinguru jakin baterako ekarpen interesgarriak egiten ditu eta. Oraingoan argia ulertzeko ikuspegi klasikoari helduko diogu, aztertuko dugun argiaren energia kuantika saihesteko bezain handia eta gure erreferentzia-sistema erlatibitatea arbuiatzeko bezain mantsoa direla onartuta. Sinpleenetik abiatuko gara [0]: demagun kargadun part

Libe
19 oct6 Min. de lectura


Zenbaki lehenak, sekretuak eta etorkizun ziurgabea
Komunikazio digitalaren garaian, etengabe gabiltza mezuak eta datuak alde batetik bestera bidaltzen. Hauek sarean modu seguruan...

Mikel
28 sept7 Min. de lectura


Argiaren abiadurak irakatsitakoa
Argia magikoa da. Denok sentitu izan dugu inoiz hori. Ederra, interesgarria, beharrezkoa… betidanik mirestu izan dugu. Mendeetako lana izan da argiaren izaera eta ezaugarriak ezagutzea, eta oraindik misterio ugari dauden arren, jakintza handia bildu dugu haren inguruan: zer den, nola zabaltzen den, nola jokatzen duen beste elementu batzuekin… Gaurkoan, baina, ez dugu horietan sakonduko, baizik eta nola eraman gintuen gure munduaren ulermena erabat aldatuko zuen teoria ikaster

Arrieta
1 sept8 Min. de lectura


Laserra: hobeezintasuna argiztatzen
Gogoan dut, txikitan, aitonak oparitutako jostailuzko linterna hura. Batek daki nondik aterako zuen… Botoi bat zuen, eta hura sakatzean,...

Aitor Larrañaga
17 ago5 Min. de lectura


Musikariak eta matematika: nola sortu eskala bat
Jarri egoera honetan: musika zerotik asmatu behar dugu. Ez “musika bat” zerotik egungo nota eta erritmoekin, baizik eta musika bera...

Ixak
6 jul7 Min. de lectura


Erresonantzia magnetiko aspergarri bat
Demagun ospitalean zaudela. Demagun erresonantzia magnetikoa egin behar dizutela, dena delakoarengatik, garunean, bihotzean,...

Libe
22 jun6 Min. de lectura


Nola demontre dakigu Unibertsoaren adina?
Txikia nintzela nire liburu gogokoena 1001 Galdera eta Erantzun deituriko haurrentzako entziklopedia bat zen. Irudiz eta kolorez...

Mikel
9 jun4 Min. de lectura


Soka Teoriaren Nondik Norakoak
Ez dut uste gezur handiegirik esaten ari naizenik gure gizartearen iruditegi kolektiboan fisika teorikoak mistizismo eta misterio kutsu...

Mikel
27 abr8 Min. de lectura
bottom of page